Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên vào dịp Tết Nguyên đán của người Việt Nam

Tết Nguyên đán mang ý nghĩa thiêng liêng, là dịp để mọi người nhớ về cội nguồn. Vì thế, tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên ngày Tết của người Việt là một nghi thức tâm linh, thấm đượm tính nhân văn và đạo lý. Đây là dịp để con cháu mời ông bà tổ tiên về chung vui dịp đầu năm mới.

Ý nghĩa tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên

Trải qua nhiều thăng trầm, biến cố của lịch sử, tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên vào dịp Tết vẫn chiếm được vị trí thiêng liêng trong đời sống tinh thần của người Việt. Thờ cúng tổ tiên mang ý nghĩa hướng về nguồn cội, thể hiện lòng thành kính của những người đang sống đối với tổ tiên, những người đã mang đến cho mình cuộc sống như ngày hôm nay. 

Phong tục thờ cúng tổ tiên ngày Tết cho thấy một mối liên hệ giữa người đã khuất và người còn sống, là dịp báo với tổ tiên năm qua đã và chưa làm được những gì, xin tổ tiên phù hộ mạnh khỏe để sang năm có nhiều thành công mới. Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên giúp cho con người ta không quên cội nguồn, mà luôn phải nghĩ về trách nhiệm đối với người khác. 

Mâm cơm thờ cúng tổ tiên Tết nguyên đán gồm những gì?

Theo tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên ngày Tết, trên bàn thờ cúng của người Việt không thể thiếu đèn, nén hương, trầu cau, chén nước trắng, mâm ngũ quả. Đặc biệt là mâm cơm cúng ngày Tết được tổ chức nấu nướng và bày biện công phu. Tuỳ từng hoàn cảnh kinh tế của mỗi gia đình, từng vùng miền mà các mâm cỗ cúng lớn nhỏ khác nhau, nhưng vẫn đầy đủ 4 món cơ bản là: bánh chưng, thịt lợn, dưa hành và cơm tẻ.

Mâm cúng miền Bắc

Khi nói về mâm cỗ miền Bắc, chúng ta có thể lấy mâm cỗ Hà Nội làm tiêu biểu. 

Mâm cỗ Hà Nội gồm nhiều món rất đa dạng: gà luộc lá chanh, giò lụa, chả quế, nem rán, thịt đông, giò thủ , nộm su hào, hành cuộn, rau củ xào với lòng gà,…

Bên cạnh đó, phổ biến nhất là bánh chưng kèm dưa hành, đĩa cơm và đĩa cơm nếp, đôi khi có thêm đĩa xôi gấc hay xôi vò.

Mâm cúng miền Nam

Mâm cơm tổ tiên ngày tết của người miền Nam giản dị mà vẫn tinh tế. Trong mâm cơm cúng ông bà ngày tết của người miền nam, bên cạnh các món căn bản như: thịt heo kho nước dừa với trứng – ăn kèm dưa giá, canh khổ qua nhồi thịt, bánh tét. 

Các món nguội như: gỏi ngó sen dùng kèm bánh phồng tôm, nem, chả, giò heo nhồi, tai heo ngâm dấm, tôm khô – củ kiệu, lạp xưởng khô, lạp xưởng tươi, phá lấu, vịt lạp, heo luộc, heo quay,…

Mâm cúng miền Trung

Khi nhắc đến mâm cỗ miền Trung, có thể lấy mâm cỗ Huế làm tiêu biểu. Mâm cỗ tết Huế thường có các món nấu theo bốn thể loại: kho, nấu, thấu, trộn và ngoài ra cũng có thêm những món chiên, thui, hấp. Mâm cơm đủ thành phần như vậy trong dân gian gọi là hào soạn. Nếu mâm càng thịnh soạn thì càng nhiều món.

Khác với mâm cúng miền Bắc chỉ có bánh chưng, mâm cơm cúng ông bà ngày 30 tết của miền Nam chỉ có bánh tét thì mâm cúng miền Trung có cả bánh chưng và bánh tét ăn kèm dưa món. 

Giữ gìn tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên ngày tết

Từ xa xưa, người ta tin rằng ông bà tổ tiên nghe được những ước nguyện của mình, nên việc thờ cúng luôn được chú trọng và thực hiện một cách trang nghiêm. Ngày nay, con người trở nên văn minh, tiến bộ hơn. Vì thế việc chắp tay, cúng bái không hẳn tin rằng sẽ có sự giúp đỡ, mà đơn giản thể hiện lòng thành kính, biết ơn của những người đang sống đối với thế hệ cha ông.

Đó là cử chỉ văn hóa, là giây phút con người lắng mình lại, gạt đi những hoạt động của cuộc sống bộn bề mà suy ngẫm về cội nguồn. Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên mang ý nghĩa nhìn quá khứ, là dịp để hướng về cội nguồn, nhưng đồng thời cũng hướng đến tương lai.

Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên trong ngày Tết Nguyên đán trải qua hàng ngàn năm tồn tại trong khi mọt số giá trị đang mất dần đi. Đó là một trong những nhân tố góp phần quan trọng để bảo tồn và duy trì văn hóa truyền thống, và là nét đẹp không thể thiếu mỗi dịp Tết đến xuân về.

Hy vọng qua bài viết này bạn đã hiểu hơn về tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên dịp Tết nguyên đán của người Việt. Đồng thời cũng biết được những món ăn có trong mâm cúng tổ tiên ngày Tết. Bạn đang có nhu cầu mua bánh chưng cúng Tết? Bánh chưng Đất Tổ mang hương vị cội nguồn là sự lựa chọn hoàn nhất dành cho bạn. Bạn có thể đặt mua những chiếc bánh chưng Đất Tổ nổi tiếng qua địa chỉ sau:

Hợp tác xã Nông thương Đất Tổ

Văn phòng tại HN:

354/137 Trường Chinh, Quận Đống Đa, TP. Hà Nội

Điện thoại : 0985 402 500

Văn phòng tại TP.HCM:

4S Riverside Garden, Đường 17, KP3, P.Hiệp Bình Chánh, Thủ Đức, TP. HCM

Điện thoại : 0938 503 679