Lễ hội Đền Hùng – Nghìn năm cội nguồn Lạc Việt

Lễ hội Đền Hùng hay người ta còn gọi là ngày giỗ Tổ Hùng Vương hoặc Quốc giỗ, là một ngày lễ lớn của Việt Nam. Đây là ngày hội truyền thống của Người Việt tưởng nhớ công lao dựng nước của Hùng Vương. Đồng thời đây cũng là ngày để người dân Việt Nam nhớ lại quá trình xây dựng đất nước từ thời dựng nước và giữ nước. Trải qua thời gian, lễ hội Đền Hùng, một biểu tượng văn hóa có giá trị đã tồn tại, đồng hành cùng dân tộc Việt Nam. Lễ hội Đền Hùng ngoài phần lễ và hội đặc sắc thì còn được biết đến với hệ thống ẩm thực độc đáo như bánh chưng Đất Tổ, bánh giầy, thịt chua và bánh tai,… Đến nay, tín ngưỡng thờ Hùng Vương và lễ hội Đền Hùng không chỉ trở thành di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu của dân tộc mà còn là di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại.

Lễ hội đền Hùng và truyền thống “uống nước nhớ nguồn“

Nghi lễ truyền thống của Lễ hội Đền Hùng được tổ chức hàng năm vào mùng 10 tháng 3 âm lịch tại Đền Hùng, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ và được người dân Việt Nam trên toàn thế giới kỷ niệm. Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam ghi danh vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể. Giỗ tổ Hùng Vương là ngày tưởng nhớ và bày tỏ lòng biết ơn tới công lao xây dựng đất nước. Ngoài ra, đây còn là ngày để người Việt Nam nhờ về quá trình xây dựng đất nước, điều đó gắn liền với truyền thống “uống nước nhớ nguồn“ từ bao đời nay của người Việt. 

Lễ hội đền Hùng qua các thời đại

Trải qua nhiều biến đổi của thời gian, lễ hội đền Hùng cũng có nhiều thay đổi. về thời gian, Lễ hội Đền Hùng từ khi xuất hiện cho đến trước năm 1917 diễn ra vào tháng Tám âm lịch (mùa Thu). Vào thời gian này, bánh chưng Đất Tổ (hay bánh chưng dâng tổ) đã được sử dụng để cúng dường trong các nghi lễ Đền Hùng. Từ năm 1917 cho đến nay lễ hội đền Hùng được chuyển từ từ tháng tám sang tháng ba âm lịch. Không chỉ có những thay đổi về thời gian mà về không gian cũng có thay đổi.

Trước thời Lê, không gian tổ chức lễ giỗ Tổ trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh đã có sự hòa nhập với không gian tổ chức hội ở các làng cổ cạnh chân núi Hùng, thời điểm này việc thờ cúng vua Hùng mang tính làng xã khép kín. Điều này đã tạo nên “ không gian văn hóa vùng đất Tổ ” cho Phú Thọ.   

Sang đến thời Nguyễn, không gian thờ cúng và tổ chức lễ giỗ tổ được mở rộng từ “vùng đất” tới phạm vị “miền đất“. Từ năm 1945, khi cả nước đang tập trung cho các cuộc kháng chiến, giải phóng dân tộc cũng như đổi mới đất nước. Lễ giỗ tổ Hùng Vương được dân làng tự tổ chức, các hoạt động lễ hội hầu như không được diễn a. ,

Từ năm 1986 đến nay, không gian tổ chức và thờ cúng vua Hùng được lan tỏa mạnh mẽ đến phạm vị “quốc gia“, từ Phú Thọ nơi diễn ra nghi thức thờ cúng vua Hùng lan tỏa tới các tỉnh, thành phố lớn.  

Từ năm 2010, nhà nước đã lấy ngày mùng 10 tháng ba âm lịch là ngày Quốc Lễ cho cả dân tộc. Thời điểm này lễ giỗ tổ vua Hùng không chỉ có sức ảnh hường đối với người dân sống ở trong nước mà còn lan tỏa rất mạnh mẽ đến đồng bào người Việt đang sinh sống là làm việc ở nước ngoài. Cộng đồng người Việt ở nước ngoài khi đến dịp lễ hội Đền Hùng vẫn thực hiện nghi thức cúng bánh chưng Đất Tổ và các món ăn truyền thống Việt Nam.

Các hoạt động văn hóa trong lễ hội

Về phần lễ rước kiệu Vua sẽ có rất nhiều cờ hoa nhiều màu sắc, trang phục truyền thống, sẽ được xuất phát từ dưới chân núi lần lượt qua các đền để đến đền Thượng, nơi làm lễ dâng hương. Đến nay, mâm cũng vua Hùng không chỉ có những đặc sản ở Phú Thọ, mà còn có những hoa thơm trái ngọt của người dân cả nước gửi gắm lòng thành và kính trọng của mình trong đó. Bàn cúng ngoài được trưng bày vất lễ vật và hương đèn thì cũng được bày biện các món ăn đặc sản như bánh chưng Đất Tổ, gà luộc, thịt chua,…

Với lễ dâng hương, chủ yếu là để người hành hương đến thắp nến hương tỏ lòng thành kính. Ngoài ra trong ngày diễn ra lễ sẽ còn có rất nhiều cái trò chơi dân gian trong đó có hát xoan ( hát ghẹo), một hình thức dân ca nổi tiếng ở Phú Thọ. Còn có các cuộc thi hấp dẫn như kéo co, đấu vật, hay thi bơi trải ở ngã ba sông Bạch Hạc, nơi các vua Hùng luyện tập các đoàn thủy binh luyện chiến. 

Trong quá trình hình thành và phát triển, lễ hội đền Hùng cũng có nhiều thay đổi. Trong đó rõ nhất đó là những thay đổi về thời gian và không gian làm lễ. Tuy nhiên, ý nghĩa của ngày lễ vẫn giữ được trọn vẹn. Đây không chỉ là ngày mà người dân Việt tỏ lòng biết ơn mà còn là ngày tưởng nhớ về một quá trình lịch sử lâu dài xây dựng đất nước. Cho dù có trải qua bao nhiêu năm thì dân tộc ta vẫn giữ nguyên truyền thống “uống nước nhớ nguồn”.

Nếu có đến Phú Thọ tham dự Lễ hội Đền Hùng, bạn đừng quên ghé Hợp tác xã Nông thương Đất Tổ để đặt mua bánh chưng Lễ đặc sản nhé. Đây là một làng sản bánh chưng lâu đời với chất lượng cực kỳ cao mà bạn có thể mua làm quà biếu cho chuyến thăm Lễ của mình. Hiện tại Hợp tác xã đã có các văn phòng đại diện để phục vụ được trọn vẹn cho nhu cầu của khách hàng ở hai miền Nam Bắc.

Hợp tác xã Nông thương Đất Tổ

CSSX Phú Thọ: 

Khu 1, xã Cát Trù, Huyện Cẩm Khê, Tỉnh Phú Thọ.

Văn phòng Hà Nội:

354/137 đường Trường Chinh, Quận Đống Đa, Hà Nội.

Điện thoại: 0985 402 500

Văn phòng TP.HCM:

4S Riverside Garden, đường 17, KP3, phường Hiệp Bình Chánh, TP.Thủ Đức, TP.HCM.

Điện thoại: 0938 503 679ười Việt cổ. Đây là món ăn bạn không nên bỏ qua khi ghé thăm miền đất này.